جاده ترانزیتی سرخس؛ ۳۰ سال انتظار برای نقطه پایان!

سرخس‌خبر – علیرضا علی‌صوفی؛ پروژه جاده سرخس-مشهد یکی از مهم‌ترین طرح‌های زیرساختی استان خراسان رضوی و حتی کشور است که نقش کلیدی در توسعه اقتصادی و ترانزیت منطقه دارد. این پروژه که از ۳۰ سال پیش آغاز شده، به دلیل چالش‌های متعدد همچنان در حال اجرا است و به بهره‌برداری نرسیده است.

جاده سرخس مشهد در مجموع ۵ قطعه دارد که تاکنون ۳ قطعه به بهره‌برداری رسیده و قطعات ۴ الف و ۴ ب همچنان در حال اجرا هستند.

قطعه ۴ الف این پروژه شامل ۹/۸ کیلومتر مسیر اصلی است که بخش مهمی از این محور ترانزیتی را تشکیل می‌دهد. این قطعه به دلیل موقعیت جغرافیایی و اهمیت ارتباطی، نقش کلیدی در کاهش زمان سفر و افزایش ایمنی جاده دارد. همچنین، این بخش از مسیر شامل عملیات خاکبرداری، پل‌سازی و آسفالت‌ریزی است. قطعه ۴ ب نیز شامل ۲۷ کیلومتر مسیر اصلی، ۵ تقاطع، ۲۰ پل و بخش‌های فرعی است.

بازدید مسئولان کشور از پروژه جاده سرخس

در ۱۱ فروردین ۱۴۰۴، فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی در بازگشت از سفر به ترکمنستان، از طریق پایانه مرزی سرخس وارد کشور شد و از پروژه محور سرخس-مشهد بازدید کرد. در این بازدید، وی به همراه معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی وضعیت پروژه را بررسی کرد و در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری مورخ ۱۴ فروردین ۱۴۰۴ نیز قول تکمیل این پروژه تا پایان امسال را داد.

همچنین، در ۱۰ خرداد ۱۴۰۴، محمدحسین رحمتی، معاون سازمان برنامه و بودجه کشور نیز از این پروژه بازدید کرد و این پروژه را یکی از مهمترین طرح‌های استان خراسان رضوی دانست.

این بازدیدها نشان‌دهنده اهمیت بالای این پروژه در توسعه ترانزیت و زیرساخت‌های حمل‌ونقل کشور است و انتظار می‌رود با تأمین اعتبارات لازم، روند اجرای آن سرعت بیشتری بگیرد.

این پروژه به دلایل مختلفی از جمله کمبود اعتبارات، شرایط جغرافیایی و مشکلات پیمانکاری تاکنون تکمیل نشده است. به گفته فرماندار سرخس تکمیل پروژه نیازمند ۱۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار است که تأمین آن با چالش‌هایی روبه‌رو بوده است.

مسیر گردنه مزداوند به دلیل کوهستانی بودن و تغییرات پیمانکاران از دیگر عوامل کندی این پروژه بوده است.

برای بررسی بیشتر وضعیت بودجه‌ای و پیشرفت پروژه با سید احسان قاضی‌زاده هاشمی، نماینده مردم فریمان، سرخس و بخش‌های احمد آباد و رضویه گفت‌وگو کردیم.

افزایش ۷ برابری بودجه پروژه جاده سرخس-مشهد در سال ۱۴۰۴

سید احسان قاضی‌زاده هاشمی درباره بودجه جاده سرخس از جهش قابل‌توجه بودجه پروژه جاده سرخس-مشهد در سال ۱۴۰۴ خبر داد و گفت: در لایحه اولیه‌ای که دولت ارائه کرده بود، بودجه اختصاصی این پروژه ۶۰۰ میلیارد تومان تعیین شده بود اما با بررسی‌های صورت گرفته در مجلس شورای اسلامی، این رقم به ۶۵۰ میلیارد تومان افزایش یافت.

نماینده مردم فریمان، سرخس و بخش‌های احمد آباد و رضویه افزود:‌ علاوه بر این، ۵۰ میلیارد تومان دیگر نیز سهم نمایندگان داشتیم که از محل توازن ۲ به این پروژه اختصاص داده شد و مجموع اعتبارات به ۷۰۰ میلیارد تومان رسید که نسبت به سال گذشته ۷ برابر شده است.

قاضی‌زاده هاشمی درباره بودجه مورد نیاز برای تکمیل این پروژه گفت: اگر هزینه آسفالت و قیر و سایر موضوعات را بخواهیم در نظر بگیریم با توجه به قیمت‌ها و تورم فعلی این پروژه نیازمند ۱۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار است.

وی درباره تاثیر بازدیدهای وزیر راه و معاون سازمان برنامه و بودجه بر بودجه این پروژه عنوان کرد: اگرچه عدد نهایی بودجه، قانونی و قطعی است و تغییر نمی‌کند، اما تخصیص اعتبارات و سرعت اجرای پروژه به میزان قابل توجهی تحت تأثیر بازدیدهای مسئولان کشوری قرار دارد. حضور مقامات ارشد، به ویژه وزیر راه و شهرسازی و معاون سازمان برنامه و بودجه کشور، تأثیر چشمگیری بر فرایند اجرایی، نظارت و تخصیص بودجه دارد.

قاضی‌زاده هاشمی تصریح کرد: وزارت راه و شهرسازی علاوه بر اختصاص بودجه مستقیم به پروژه، می‌تواند از سهمیه‌های جانبی مثل تأمین قیر برای سرعت بخشیدن به اجرای کار استفاده کند. همچنین، شرکت توسعه زیرساخت، که زیرمجموعه وزارت راه است، مسئولیت نظارت بر اجرای این طرح را بر عهده دارد و می‌تواند با اعمال فشار بیشتر بر پیمانکاران، روند اجرا را تسریع کند.

نماینده مردم فریمان، سرخس و بخش‌های احمد آباد و رضویه اظهار کرد: بخش‌های اصلی پروژه، از جمله پل‌های بزرگ و تونل‌ها ساخته شده‌اند و اکنون تمرکز بر زیرساخت‌ها دیگر است.

وی افزود: البته چالش‌هایی مانند تأمین منابع مالی پیمانکاران و مشکلات اجرایی با توجه به پیگیری مستمر تخصیص اعتبار و حمایت مسئولان کشوری نباید موجب توقف یا کندی روند اجرا شود.

پروژه جاده سرخس از معدود طرح‌های فعال استان است

قاضی‌زاده هاشمی در ادامه اظهار کرد: پروژه جاده سرخس-مشهد، یکی از معدود طرح‌های فعال استان خراسان رضوی است که پیمانکاران در حال حاضر بدون وقفه آن را اجرا می‌کنند. بسیاری از پروژه‌های راه‌سازی استان تعطیل شده‌اند اما این مسیر به دلیل اهمیت ترانزیتی و راهبردی، همواره تحت حمایت مسئولان و نظارت دقیق بوده است.

نماینده مردم فریمان، سرخس و بخش‌های احمد آباد و رضویه درباره روکش آسفالت قطعات دیگر جاده سرخس مشهد عنوان کرد: متاسفانه اداره کل راهداری پیمانکارانی رو انتخاب می‌کند که توان مالی ضعیفی دارند و در حال حاضر، روکش آسفالت بخشی از مسیر جاده، به‌ویژه تا روستای خارزار، به دلیل مشکلات مالی پیمانکار به تأخیر افتاده است درحالیکه ۱۵ کیلومتر دیگر قرارداد دارد و فقط یک سوم قرارداد انجام شده است و دو سوم آن باقی مانده است و اداره کل راهداری یا باید به این پیمانکار فشار بیاورد تا پروژه را تمام کند یا به پیمانکار دیگری بسپارد.

وی در ادامه به اجرا پروژه چهار بانده کردن ۳۰ کیلومتر ابتدای جاده مشهد سرخس اشاره و عنوان کرد: با توجه به اجرای زیرسازی در این بخش جاده، آسفالت بخش‌هایی از آن در حال انجام است و انتظار داریم که تا پایان تابستان، حداقل ۷ کیلومتر از مسیر ۳۰ کیلومتری اولیه آسفالت شود که در مجموع میزان آسفالت به ۱۲/۵ کیلومتر می‌رسد و علاوه بر این، تا پایان سال، چندین کیلومتر دیگر نیز تکمیل می‌شود تا این محور حیاتی نقش خود را در توسعه منطقه ایفا کند.

قاضی‌زاده هاشمی در پایان خاطرنشان کرد: با توجه به روند تخصیص بودجه، افزایش نظارت و پیگیری مستمر اجرایی، این پروژه در اولویت اصلی زیرساخت‌های استان خراسان رضوی قرار دارد. انتظار داریم که با نظارت دقیق‌تر، تأمین اعتبار منظم و اعمال فشار بر پیمانکاران، این محور در سریع‌ترین زمان ممکن تکمیل شود تا بتواند نقش کلیدی خود را در توسعه اقتصادی و ترانزیت منطقه ایفا کند.

نقش کلیدی تکمیل پروژه جاده بر توسعه منطقه آزاد سرخس

لازم به ذکر است، جاده سرخس به عنوان مسیر ترانزیتی اصلی بین ایران و آسیای مرکزی، نقش مهمی در افزایش مبادلات تجاری و توسعه منطقه آزاد سرخس دارد. همچنین، تکمیل این مسیر باعث کاهش زمان سفر، افزایش ایمنی و رونق اقتصادی منطقه خواهد شد.

در سال ۱۴۰۳، میزان ترانزیت جاده‌ای و ریلی از مرز سرخس ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تن بوده که ۱۳ درصد از کل ترانزیت کشور را شامل می‌شود و این رقم نشان‌دهنده اهمیت بالای این مسیر در حمل‌ونقل بین‌المللی است.

با توجه به تأکید مسئولان بر تسریع روند اجرا، انتظار می‌رود که این پروژه هر چه سریعتر به بهره‌برداری برسد و با توجه به تبدیل منطقه ویژه اقتصادی سرخس به منطقه آزاد تجاری صنعتی نقش مهمی در تحولات اقتصادی منطقه ایفا کند.

گزارش: علیرضا علی‌صوفی

پایان پیام/ع